Dotacje z programu Czyste Powietrze na powietrzne pompy ciepła: co warto wiedzieć?

Wstęp — dlaczego pompa ciepła z dofinansowaniem?

Nowa odsłona programu Czyste Powietrze, obowiązująca od 31 marca 2025 roku, oferuje wsparcie dla właścicieli domów jednorodzinnych, którzy chcą wymienić stare, emisyjne źródła ciepła na nowoczesne i ekologiczne systemy, w tym powietrzne pompy ciepła

Powietrzne pompy ciepła (zazwyczaj powietrze → woda, rzadziej powietrze → powietrze) są korzystnym rozwiązaniem w wielu warunkach: niższe koszty eksploatacji w porównaniu do kotłów na paliwa stałe, możliwość pracy przy umiarkowanych temperaturach zewnętrznych, a także zmniejszenie emisji CO₂ i pyłów lokalnych.

Jednak aby inwestycja była opłacalna, warto skorzystać z dofinansowania — i właśnie tu pojawia się program Czyste Powietrze.

Kto może ubiegać się o dotację?

Program Czyste Powietrze 2025 jest skierowany do:

Właścicieli lub współwłaścicieli domu jednorodzinnego lub wydzielonego lokalu mieszkalnego w budynku jednorodzinnym z wyodrębnioną księgą wieczystą.
Budynek musi być już wybudowany (nie w trakcie budowy).
Nieruchomość powinna być własnością przez co najmniej 3 lata — wyjątkiem są sytuacje nabycia w drodze spadku, które mogą być objęte ulgą w tym wymogu.
Wnioskodawca nie może jednocześnie korzystać z programu Czyste Powietrze dla tej samej nieruchomości w innym zadaniu.
Istotna rola progu dochodowego — wysokość dotacji zależy od dochodów gospodarstwa domowego.

W skrócie: właściciele domów (lub wydzielonych lokali) spełniający powyższe warunki mogą starać się o dotację także w przypadku montażu powietrznej pompy ciepła.

giełda

Jakie pompy ciepła się kwalifikują?

Nie każda pompa ciepła zostanie objęta dotacją — muszą być spełnione konkretne wymogi:

Lista ZUM (Zielone Urządzenia i Materiały)
Urządzenie musi znajdować się na oficjalnej liście ZUM, co oznacza, że spełnia określone normy efektywności, jakości i wymogi techniczne
Typ pompy — powietrze → woda lub powietrze → powietrze
W praktyce do dofinansowania zazwyczaj kwalifikują się pompy typu powietrze → woda (do systemów c.o. i c.w.u.). Pompy powietrze → powietrze (klimatyzacyjne/ogrzewające) również mogą być uwzględniane w niektórych przypadkach (zależnie od lokalnych warunków).
Zakres kosztów kwalifikowanych
Program pokrywa koszty zakupu i montażu pompy, demontażu starego źródła ciepła, adaptacji instalacji (przeróbki instalacji c.o./c.w.u.), dokumentacji projektowej i technicznej, a także niektóre prace pomocnicze związane z instalacją.
Uwaga: podatek VAT najczęściej nie jest kosztem kwalifikowanym, więc inwestor ponosi go samodzielnie.
Standard energetyczny budynku (zapotrzebowanie na energię)
W niektórych przypadkach, by uzyskać wyższy poziom dotacji lub kwalifikować się do najwyższego progu, budynek musi mieć określone zapotrzebowanie na energię użytkową do ogrzewania (np. powyżej 140 kWh/(m²·rok) przed modernizacją) albo wymaga się, by po modernizacji nastąpiło zmniejszenie tego wskaźnika o pewien procent.

Warto więc już na etapie planowania inwestycji skonsultować się z projektantem i instalatorem, którzy sprawdzą, czy wybrane urządzenie spełnia wymagania programu Czyste Powietrze.

Wysokość dofinansowania — ile można uzyskać?

Nowy program Czyste Powietrze oferuje trzy poziomy dofinansowania, uzależnione od dochodów oraz warunków technicznych budynku: podstawowy, podwyższony i najwyższy.

W przypadku powietrznych pomp ciepła typowych kwoty dopłat (koszty netto) wyglądają mniej więcej tak:

Poziom dotacji	Powietrze → woda (pompa ciepła) — maksymalna kwota dopłaty*
Podstawowy	ok. 14 080 zł
Podwyższony	ok. 24 640 zł
Najwyższy	ok. 35 200 zł

* Kwoty podane dla pomp powietrznych w wersji powietrze → woda i przy typowych warunkach technicznych.

Dla porównania: dla gruntowych pomp ciepła dopłaty mogą być wyższe (do 45 000 zł netto w najwyższym poziomie dotacji), ale w artykule skupiamy się na rozwiązaniach powietrznych.

Warto podkreślić, że te kwoty dotyczą wyłącznie kosztów netto kwalifikowanych — VAT, jeśli nie jest kwalifikowany, musi być pokryty przez inwestora.

Obowiązkowe kroki proceduralne

Aby otrzymać dotację, nie wystarczy tylko zamontować pompę ciepła — należy przejść przez cały proces formalny:

Audyt energetyczny (przed rozpoczęciem inwestycji)
Przed złożeniem wniosku (lub równolegle z nim) należy wykonać audyt energetyczny budynku, który wskaże, jakie prace (np. termomodernizacja) mogą być konieczne i jakie parametry spełnia budynek obecnie.
W nowej wersji programu audyt (lub jego dokument podsumowujący — DPAE) stał się obowiązkowy.
Złożenie wniosku o dofinansowanie (WOD)
Wniosek składa się do właściwego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Można to zrobić elektronicznie lub tradycyjnie, w zależności od lokalnych wymagań.
W nowym programie rolę operatorów (np. gmin) w obsłudze i wsparciu beneficjentów podkreśla się jako obowiązkowe dla poziomów z prefinansowaniem lub najwyższym wsparciem.
Realizacja inwestycji
Po formalnej akceptacji (i ewentualnym przyznaniu zaliczki w systemie prefinansowania) można przystąpić do zakupu i montażu pompy ciepła zgodnie z zaakceptowaną dokumentacją. Ważne, aby stosować urządzenia z listy ZUM i dokumentować wykonane prace.
Rozliczenie dotacji — wniosek o płatność i dokumenty końcowe
Po zakończeniu prac należy złożyć wniosek o płatność, dołączyć dokumenty (faktury, protokoły, świadectwo charakterystyki energetycznej — po modernizacji) i oczekiwać wypłaty dotacji.
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku po modernizacji staje się potwierdzeniem, że inwestycja przyniosła zakładane efekty energetyczne.
Okres trwałości i kontrole
Beneficjent musi przechowywać dokumenty (audyt, faktury itp.) przez określony czas (np. 5 lat) i być gotowy na potencjalne kontrole.

Na co zwrócić uwagę w praktyce? (porady)

Planowanie: już na etapie projektu warto konsultować się z instalatorem i audytorem, by uniknąć błędów formalnych (np. wybór urządzenia nieujętego na liście ZUM).
Budżet: pamiętaj o kosztach VAT, które często nie są objęte dotacją — uwzględnij je w kalkulacji.
Kompleksowość modernizacji: często bardziej opłaca się jednoczesne przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych (ocieplenie, wymiana okien) niż tylko wymiana źródła ciepła — bo wtedy uzyskujemy lepsze efekty i kwalifikujemy się do wyższych poziomów dotacji.
Limit kwotowy programu: program Czyste Powietrze 2025 dysponuje środkami w ramach m.in. Funduszu Modernizacyjnego (10 mld zł) oraz środków europejskich.
Uwaga na wyjątki: najwyższy poziom dotacji (100%) dostępny tylko, gdy budynek spełnia określone warunki energetyczne (np. zapotrzebowanie > 140 kWh/(m²·rok) przed modernizacją).